De Groepen
In de laatste jaren is er in het onderwijs veel aandacht gekomen voor zorg aan individuele leerlingen. Dit gebeurt d.m.v. handelingsplannen of eigen leerlijnen voor leerlingen die extra hulp nodig hebben, zowel voor leerlingen die extra instructie nodig hebben t.b.v. basisstof of juist voor leerlingen die ver vooruit in ontwikkeling zijn op een bepaald gebied. Het is echter van belang dat de leerkracht ruimte kan creëren om dit uit te voeren, zonder daarbij de groep uit het oog te verliezen. Het Baken heeft daarom als school gekozen om zich te verdiepen in de effectieve instructie. De prioriteit van het onderwijs ligt in het aanleren van de basisvaardigheden. Hierbij is het van belang om voor leerlingen uitbreiding of vermindering van instructietijd of leertijd te creëren. Er is dus geen sprake van permanente scheiding van goede en minder goede leerlingen.
Op de volgende manier geven wij hier vorm aan:
• De leerkracht geeft een terugblik van vorige les
• De leerkracht geeft het doel en opdracht van de les aan
• Er is een korte instructie voor de groep, kinderen die dat kunnen mogen al aan het werk
• De leerkracht loopt een korte startronde door de klas, de grote groep gaat aan het werk
• Er wordt extra instructie gegeven aan een kleine groep aan de instructietafel
• De kleine groep gaat aan het werk (basisstof)
• De leerkracht maakt een voortgangsronde door de groep
• Er is een korte klassikale evaluatie van de les
Het verkeerslicht is hierbij een hulpmiddel om kinderen te leren omgaan met uitgestelde aandacht van de leerkracht. Tevens zijn de regels die we de kinderen aanleren t.b.v. zelfstandig werken hierbij een voorwaarde.
Het verkeerslicht
In alle groepen wordt gewerkt met een verkeerslicht. Staat het licht op groen dan mogen de kinderen hulp vragen aan de leerkracht. Staat het licht op oranje dan is de leerkracht aan de slag volgens onze manier van de effectieve instructie. De leerkracht maakt dan, na een korte klassikale instructie, een vaste ronde door de klas om kinderen te begeleiden. Tijdens deze ronde is er tijd om echt kindgericht te werken. Blijkt dat na de ronde nog veel kinderen uitleg nodig hebben, dan volgt een tweede klassikale uitleg. Daarna gaat de juffrouw of meester opnieuw in een vaste ronde door de klas. In de tijd die door de korte klassikale momenten gewonnen wordt, kan de leerkracht (extra) hulp bieden aan individuele kinderen of groepen kinderen met dezelfde onderwijsbehoefte. Het is de bedoeling dat de kinderen, op het moment dat het verkeerslicht op oranje staat, zelfstandig werken aan de uitgelegde leerstof. Als het licht op rood staat, dan zijn de leerlingen met een toets bezig, of geeft de leerkracht instructie aan een groepje leerlingen en moeten de kinderen het echt helemaal alleen doen. In de kleutergroepen wordt er alleen met het groene en oranje stoplicht gewerkt. Ieder schooljaar wordt er veel aandacht besteed aan het toepassen van deze regels.
Zelfstandige werktijden, dag- en weektaken
Er is in de groepen 3 t/m 8 structureel tijd ingeruimd voor het zelfstandig werken in de groep. Gemiddeld is er ongeveer 1 uur per week tijd voor het zelfstandig verwerken van taken, het afmaken van werk en het begeleiden van kinderen die extra instructie nodig hebben. Vanaf groep 5 wordt er gewerkt met dagtaken en dit wordt uitgebreid naar weektaken in de groepen 6 t/m 8. Het grote voordeel hierbij is dat de kinderen zelf kunnen kiezen welke taken ze eerst willen uitvoeren, waardoor ze zelf verantwoordelijk worden voor hun werk. Ook leren ze plannen, samenwerken en reflecteren op hun werk. De leerkracht neemt regelmatig de tijd om hun zelfstandig werkgedrag te bespreken en te evalueren met de kinderen. Uiteraard is dit een prima voorbereiding op het voortgezet onderwijs. Voor de leerkracht biedt deze zelfstandige werktijd de mogelijkheid om te kunnen observeren, handelingsplannen uit te voeren en extra instructie te geven. Het bespreken van de afspraken rond zelfstandig werken en het hanteren van het verkeerslicht zijn belangrijke voorwaarden hiervoor.